رویترز همچنین به پیام رهبر انقلاب بعد از درگذشت هاشمیرفسنجانی اشاره کرده و مینویسد: «(آیتالله) خامنهای در پیام تسلیت خود گفت که اختلاف نظرهای سیاسی هیچگاه نتوانست دوستی حدوداً ۶۰ ساله او با رفسنجانی را به کلی از هم بگسلد.» رویترز ادامه میدهد: «شبانه، خیابانها پر شد از بیلبوردهایی که این دو مرد را در حالی که مانند دو دوست باهم میخندیدند و گپ میزدند. روی این بیلبوردها نوشته شده بود: «هیچ کس برای من مثل هاشمی نمیشود.» رویترز مینویسد: «یک ناظر عینی تلفنی از تهران به رویترز گفت که برخی با شعارهایی خواستار آزادی زندانیان میشدند و برخی تندروها شعار مرگ بر امریکا میدادند ولی هیچ کدام باهم درگیر نشدند، همه با احترام رفتار میکردند.» به نوشته رویترز، «(آیتالله) خامنهای آخرین نماز را بر بدن رفسنجانی در زمین چمن دانشگاه تهران خواند؛ جایی که رئیسجمهور فقید، بسیاری از خطبههای نماز جمعه خود را آنجا خوانده بود. سیاستمداران، فرماندهان نظامی و چهرههای مذهبی از همه جریانها پشت ایشان (آیتالله خامنهای) ایستاندند.»
تقویت میانهروها یا تضعیف؟
ولی نصر کارشناس ایرانی مسائل ایران و رئیس دانشکده روابط بینالملل دانشگاه جان هاپکینز در توئیتی کوتاه نوشته است: «جمعیت گسترده در مراسم تشییع رفسنجانی، اصلاحطلبان را بسیج کرده و میتواند باعث تقویت قابل ملاحظه روحانی در انتخابات ماه مه(اردیبهشت ۹۵) باشد.» با این حال اکثر منابع غربی تحلیلی متفاوت از تحلیل نصر دارند. رویترز در گزارشی معتقد است درگذشت رفسنجانی رئیسجمهور پیشین ایران، میانهروها را تضعیف میکند. رویترز میگوید که در گذشت هاشمی «ضربهای بزرگ به میانهروها و اصلاحطلبان بود و حالا آنها از بانفوذترین حامی خود در نظام اسلامی محروم شدهاند.» رویترز میگوید که در آستانه انتخابات ماه مه ۲۰۱۷ ایران، درگذشت رفسنجانی ضربهای به روحانی بود که برای پیروزی در انتخابات سال ۲۰۱۳ با هاشمی متحد شد و به سمت حل و فصل بحران پردامنه ایران با غرب بر سر مسئله هستهای حرکت کرد. عباس میلانی رئیس برنامه ایران در دانشگاه استفنوارد معتقد است، زمانی بدتر از حالا که دونالد ترامپ خود را برای ورود به کاخ سفید آماده میکند، برای درگذشت هاشمی وجود نداشت: «با درنظر گرفتن وضعیتی که در امریکا در حال اتفاق افتادن است و بیثباتیای که دارد به سیاست امریکا میآید، نیازمند نوعی صدای عقل و پراگماتیسم بودیم.
او چنین صدایی بود.» رویترز نقل قولی هم از یک مقام وزارت خارجه امریکا درباره هاشمی منتشر کرده که او را «چهرهای برجسته» در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران توصیف میکند: «ما تسلیت خودمان را به خانواده و نزدیکان او میفرستیم.» ایندیپندنت در ارزیابیای شبیه ارزیابی رویترز نوشت: بعد از انتخاب ترامپ، درگذشت آیتالله رفسنجانی خبری شوم برای توافق هستهای ایران بود. کیم سنگوپتا خبرنگار حوزه دفاعی ایندیپندنت انگلیس نوشته است: «درگذشت آیتالله اکبر هاشمیرفسنجانی در زمانی بالقوه سخت برای روابط ایران با جامعه بینالمللی منتشر شد، در شرایطی که دونالد ترامپ و تیم همراه او در حال تهدید به پاره کردن توافق تاریخی بر سر برنامه هستهای ایران هستند. (درگذشت او) همچنین به این معنی است که حسن روحانی رئیسجمهور اصلاحطلب متحدی بسیار مهم را در مرحلهای خطیر از تلاش خود در مقابل روحانیون محافظهکار قدرتمند از دست داد.» او میگوید: «دیگران هشدار میدهند رئیسجمهور ایران درست در زمانی که بیش از هر زمان دیگر به او نیاز داشت، حالا از یک حامی حیاتی خود محروم شده است.» ایندیپندنت از قول صادق زیباکلام نوشته ست: «درگذشت رفسنجانی دولت روحانی را تضعیف خواهد کرد و به شکلی منفی جنبش اصلاحات را در ایران تحت تأثیر قرار خواهد داد.» آسوشیتدپرس نیز در گزارشی به قلم جان گابریلا نوشت: «او (هاشمی) مدتها عامل تعادل در منتهاالیه تفکر سیاسی ایران بود، چیزی بین اصلاحطلبانی که به دنبال تعامل با جهان و تندروهایی که برای رویارویی با غرب تلاش میکنند. در نبود نفوذ عملگرایانه او در پشت صحنه، برخی بیم آن دارند که ممکن است یک طرف برای غلبه بر طرف دیگر احساس آزادی کند.» به نوشته آسوشیتدپرس، تنشزدایی هستهای پرزیدنت روحانی با قدرتهای جهانی تجسم نگاه واقعگرایانه رفسنجانی نگریسته میشود. روحانی تقریباً مطمئن است که باید در انتخابات ماه مه نامزد شود. با درگذشت رفسنجانی، این انتخابات حتی اهمیتی بیشتر پیدا میکند…» گزارش سپس به سوابق هاشمی اشاره میکند و مینویسد: «با این حال، میراث او به لحاظ داخلی درهم است. او کالمل ثروتمند و در (توانایی) مانور در داخل نظام غیرشفاف ایران، کهنهکار است. حامی میانهروها شناخته میشد ولی خیلی از اصلاحطلبان به او اعتماد نداشتند… تندروها نیز به خاطر حمایت او از میانهروها، به او بیاعتماد و به دنبال منزوی کردنش بودند.»
تنها همسایهای که تسلیت نگفت
پوتین رئیسجمهور روسیه، با ارسال پیامی به رئیسجمهور ایران، درگذشت آیتالله هاشمیرفسنجانی را تسلیت گفت. نوری مالکی معاون رئیسجمهوری عراق و نخستوزیر پیشین عراق در مراسم خاکسپاری او شرکت کرد و او را یک فرد استثنایی در یک شرایط استثنایی دریک کشور استثنایی خواند. مقامهای بلندپایه همه کشورهای همسایه ایران نیز درگذشت آیتالله هاشمیرفسنجانی را به دولت و ملت ایران تسلیت گفتند ولی بر اساس گزارش پرستیوی، عربستان سعودی نهتنها درگذشت آیتالله علیاکبر هاشمیرفسنجانی را تسلیت نگفت، بلکه تلاش کرد سابقه انقلابی وی را زیر سؤال ببرد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، یکی از شبکههای دولتی تلویزیونی عربستان سعودی پس از انتشار خبر درگذشت آیتالله هاشمیرفسنجانی، با پخش مصاحبهای با یکی از سرکردگان گروهک منافقین، تلاش کرد سابقه انقلابی یار دیرین امام خمینی را تخریب کند. لازم به یاردآوری است محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران درگذشت ملک عبدالله پادشاه عربستان را در فوریه ۲۰۱۵ تسلیت گفت و حسین امیرعبداللهیان در مراسم تشییع او شرکت کرد.