روزنامه صبح نو: آمار دقیقی از دانشجوهای خارج کشور وجود ندارد همان‌طور که آمار دقیقی از تعداد ایرانیان خارج از کشور نداریم. طبق فهرست‌های مختلفی که در وزارتخانه‌های متفاوت وجود دارد، جمع بندی موجود این هست که بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور تحصیل می‌کنند. در گذشته بیشترین تعداد دانشجوهای در مالزی بودند که اکنون با گران شدن زندگی در این کشور گویا مقدار آن کسرشده هست.
طبق آماری غیر رسمی ۹۸ درصد افرادی که در کشورهای آسیایی تحصیل می‌کنند به کشور بر می‌گردند، تعداد بسیاری از دانشجوهای اروپا به‌ویژه در اروپای شرقی هم برمی‌گردند، اما برگشت از آمریکا و کانادا کم هست.
از این مبحث گذشته تعداد بسیاری از دانشجویانی که برمی‌گردند و علاقه‌مند به کار در داخل کشورند نیز به سبب نبود زمینه‌های لازم در داخل کشور برای اینکه مشغول گردند، از برگشت صرف نظر می‌کنند. برای برگشت دانشجوهای به کشور عاملان و حوزه‌های مختلفی وجود دارند اما این عاملان و حوزه‌ها نتوانسته‌اند موجب این گردند که فارغ‌التحصیلان ممتاز خارج از کشور، برگرداند.
جاذبه مالی
آقای کارن خانلری عضو کمیسیون تعلیم و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در مورد علل عدم برگشت بعضی از دانشجوهای خارج از کشور، به روزنامه صبح نو می‌گوید: «یکی از عمده‌ترین عللی که زیادتر دانشجوهای قصد برگشت به کشور را ندارند، مسائل مادی هست، یعنی به لحاظ مالی، در کشور مقصد تأمین می باشند، اما بنظرم این مبحث جنبه‌های بیشتری دارد.»
»او ادامه می‌دهد: «خیلی از افرادی که برای تحصیل به خارج از کشور می‌روند برمی‌گردند و این‌گونه نیست که هیچ‌کس برنگردد اما فکر می‌کنم علل ذهنی من جمله طرز اندیشه و روحیات، خیلی زیادتر از جاذبه‌های مالی در این مبحث تاثیرگذار هست. یکسری از دانشجوهای که مدارک خود بویژه در مقطع لیسانس را در دانشگاه‌های دولتی می‌گیرند، فکر می‌کنند در حق‌شان اجحاف شده و با همین طرز اندیشه برای ادامه تحصیل به خارج می‌روند و طبق معمول این تیپ دانشجوهای به کشور بازنمی‌گردند.»
حس وطن‌پرستی
»عضو کمیسیون تعلیم و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اضافه می‌کند: «به نظرم این مبحث زیادتر فرهنگی و ذی ربط به طرز اندیشه آدم‌هاست. »
رؤیای کار
»خانلری با تاکید بر اینکه ما متاسفانه برای بچه‌های خودمان در سنین نوجوانی برنامه‌ای نداریم که آموزه‌های میهن دوستی را به آنان جابه جا کنیم، می‌گوید: «خیلی از دانشجویانی که به خارج از کشور می‌روند فکر می‌کنند که پس از فارغ‌التحصیلی حتماً کار خیلی خوبی به‌دست خواهد آورد که در زیادتر مورد ها این چنین نیست.»
»او ادامه می‌دهد: «خیلی از دانشجوهای فکر می‌کنند بهشت برین را در کشورهای غربی پیدا خواهند کرد و بنظرم خیلی از این اشخاص هم در کارهایی جذب می‌شوند که خیلی هم بار علمی ندارند. طبق معمول کارهایی هست که دانشمندان آن کشور علاقه‌ای برای انجام آن ندارند و دانشجوهای ما آن کار را می‌کنند که می‌تواند کاری تکراری باشد. البته این مبحث در مورد همه صدق نمی‌کند و عده‌ای از همین دانشجوهای می باشند که به مدارج بالای علمی می‌رسند و خیلی هم در کار خود موفق می باشند.»
»عضو کمیسیون تعلیم و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اضافه می‌کند: «خیلی از فارغ‌التحصیلان فوق لیسانس فکر می‌کنند به خارج که می‌روند اقدامات خیلی علمی بزرگی انجام خواهند داد که این‌گونه نیست.»
رابطه دانشگاه و بازار کار
»او در جواب به این سوال که برای زمینه سازی برگشت دانشجوهای به کشور چه کاری باید شود، اضافه می‌کند:« دانشجوهای باید نسبت به وطن‌شان عشق و علاقه دارا باشند و اگر این مبحث وجود نداشته باشد هر کاری هم انجام گیرد نمی‌تواند آنان را به کشور برگرداند.»
»
»او در مورد اثرگذاری نوع رابطه دانشگاه و آموزش‌ها با بازار کار در کاهش فاصله علم و کار می‌گوید: «ارتباط رشته و تحصیلات آکادمیک ما با بازار کار یکی از آن ارتباطات پیچیده هست. »
»عضو کمیسیون تعلیم و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اضافه می‌کند: «به نظرم چون دانشگاه‌های دولتی بودجه خود را از سر وقت از دولت دریافت می‌کنند و نگرانی از بابت کم بودن بودجه‌هایشان ندارند، اقدامی برای تقویت رابطه دانشگاه و بازار نمی‌کنند.»
کشورهای بیگانه که دانشجوهای ایرانی را جذب می‌کنند کار ویژه‌ای انجام نمی‌دهند لکن اگر رزومه فرد خوب باشد به سرعت جواب می‌دهند.
